نگاهی به اوصاف و برنامه های امام مهدی(عج) در خطیه غدیر- قسمت اول

پیامبر گرامی اسلام (ص) در روز 18 ذی الحجه سال دهم هجری در محلی به نام غدیر خم خطبه ای نسبتا مفصل ایراد فرمود که در روشنگری در امر ولایت امیرالمومنین علی بن ابی طالب(ع) جایگاه بسیار ویژه و منحصر به فردی دارد.با اندکی دقت در کلمات و عبارات این خطبه شریف می توان نبوی بودن آن را دریافت علاوه بر آن، اسناد این خطبه و به ویژه جمله مشهور و غیر قابل تردید«من کنت مولاه فهذا علی مولاه» در کتب شیعه و سنی دلالت بر اتقان این خطبه از نظر دلالی و سندی دارد.

رسول اعظم(ص) پس از حمد و ثنای الهی و بیان عظمت پروردگار؛بدون مقدمه آیه ای که جبرئیل برای ابلاغ آن سه بار بر او نازل شده بود برای مردم تلاوت فرمود؛آیه شریفه:

يا أَيُهَاالرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ وَإِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَالله يَعْصِمُكَ مِنَ النّاسِ(مادده/67)

اىپيامبر! آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده ابلاغ كن و اگر انجام ندهىپيام خدا را نرسانده‏اى. و خدا تو را از [آسيب و گزند] مردم نگه مى‏دارد.قطعاً خدا گروه كافران را هدايت نمى‏ كند

تعدادی از بزرگان اهل سنت شان نزول این آیه که به آیه «ابلاغ» معروف است ؛در مورد امام علی بن ابی طالب می دانند(1)

با اندکی دقت درنص آیه می توان دریافت، این ابلاغی که پیامبر(ص) قرار بود انجام دهد توأم با نگرانی بود به طوری که گویی پیامبر(ص) از  آن ابا داشت . خداوند پیامبر(ص) را هشدار می دهد که اگر چنین امری که حتما امر بزرگی بوده ابلاغ نکند رسالتش را به انجام نرسانده در نتیجه رسالت ناتمام می ماند و دین ناتمام(2).

از متن حدیث نیز این نگرانی پیامبر کاملا مشهود است؛ به ویژه هشدارهایی که درباره سرباززنندگان از امر مورد تبلیغ(یعنی خلافت امام علی(ع)) بیان فرموده ا ند و عقوبت های سنگینی متوجه آنان می کند.خاتمه آیه ابلاغ نیز عبارت«إنّ الله لا یهدی القوم الکافرین» است،«کافرین» چه معنایی جز ایمان نیاورندگان به امر مورد تبلیغ می تواند داشته باشد ؟آری آنان از هدایت الهی محروم اند.

نکته ای که لازم است مورد توجه قرار گیرد و دلالت بر نبوی بودن این حدیث شریف دارد،دقت در جایگاه آیات به کار رفته در متن خطبه است؛آیات طوری به کار رفته که انسان را به شگفتی می آورد و تنها نبی یا ولی می تواند چنین بر معانی ژرف آیات احاطه داشته و آن ها را در جایگاه مناسب به کار برد.

معرفی حضرت مهدی و برنامه های آن حضرت

پیامبر رحمت(ص) پس از بیان امر خلافت امام علی(ع) و فضائل ایشان و اشاره به امامان از فرزندان او ،به معرفی ویژه حضرت مهدی (عج) به عنوان آخرین ائمه می پردازد:

أَلا إِنَّ خاتَمَ الْأَئِمَةِ مِنَّا الْقائِمَ الْمَهْدِي هان!آگاه باشيد! همانا آخرين امام، قائم مهدي از ماست.

ألا إِنَّهُ الظّاهِرُ عَلَي الدِّينِ.او بر تمامي اديان چيره خواهد بود

اگر چه امروزه اسلام بر بیش از یک چهارم دلها و سرزمینها حکومت می کند و از شبه جزیره عربستان به تمام قاره ها و کشورها راه یافته؛ امّا تحقق کامل وعده الهی فقط در زمان حضرت مهدی علیه السلام ممکن است؛ چنان که روایات فراوانی از طریق معصومان علیهم السلام بر این امر گواهی می دهند، از جمله امام باقر علیه السلام در ذیل آیه فوق فرمود: «اِنَّ ذلِکَ عِنْدَ خُرُوجِ الْمَهْدِیِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِ وَعَلَیْهِمْ صَلَواتُ اللّهِ فَلا یَبْقی اَحَدٌ اِلاَّ اَقَرَّ بِمُحَمَّدٍ صلی الله علیه و آله ؛ این مسئله (فراگیر شدن دین اسلام) در زمان قیام مهدی علیه السلام از آل محمد ـ که درود خدا بر او و آل او باد ـ خواهد بود. پس احدی باقی نمی ماند، مگر آنکه اقرار به [رسالت] محمد صلی الله علیه و آله می کند(3)

أَلا إِنَّهُ الْمُنْتَقِمُ مِنَ الظّالِمينَ.هشدار!که اوست انتقام گیرنده از ظالمان

آری خداوند اراده فرموده که علاوه بر آخرت حق مظلومان را در همین دنیا از ظالمان بستاند.وقتی مهدی (عج) ظهور کند دیگر ظالمان آزاد نخواهند بود تا هر ستمی که می توانند بر ضعیفان تحمیل کنند.مهدی یاور مظلومان و دشمن ظالمان است و او ستمگران را بر جای خود خواهد نشاند.

أَلا إِنَّهُ فاتِحُ الْحُصُونِ وَهادِمُها. هشدار! که اوست فاتح دژها و منهدم کننده آنها

آری اوست تمام موانع عدالت را از زمین برخواهد داشت همان ها که از ترس پست دژها و سپر ها و دیوارها خود را پنهان کرده اند او آن دژها را فتح کرده و نابود می کند تا گفتار صفت دیگر پناهی نداشته باشند.

أَلا إِنَّهُ غالِبُ كُلِّ قَبيلَةٍ مِنْ أَهْلِ الشِّرْكِ وَهاديها. هشدار كه اوست چيره بر تمامي قبايل مشركان و راهنماي آنان

از بزرگترین برنامه های او این است که شرک نباید بر زمین جایی داشته باشد ودر عصر طلایی حکومتش در جای جای جهان، ندای توحید به گوش می رسد و او کار نیمه تمام جدش رسول خدا(ص) را به اتمام خواهد رساند و همه را به سوی توحید دعوت خواهد کرد،زیرا که شرک، مساوی جهل و ضد توحید است و در عصر علم ،جهل جایگاهی ندارد.

أَلاإِنَّهُ الْمُدْرِكُ بِكُلِّ ثارٍ لاَوْلِياءِالله. هشدار !كه او خونخواه تمام اوليي خداست

پیامبران و اولیاء الهی مظلوم ترین مظلومان تاریخ اند .آنان بدون کوچک ترین گناهی و تنها به خاطر دعوت به توحید و عدالت و مبارزه با ظلم به بدترین شکل ها و مجازات شدند و خونخواهی به خون خواهیشان برنخواست و ظالمان سالم و آزاد به جنایاتشان ادامه دادند.امام حسین(ع) و خانواده و یاران مظلوم وی دردناک ترین صفحه ی تراژدی خون اند.امام مهدی(عج) منتقم خون به ناحق ریخته اباعبد الله و خانواده و یاران ایشان از فرزندان قاتلان اوست که سر جنگ با حضرت داشته و اگر دستشان به آن حضرت برسد کمتر از جد غریبش با او نخواهند کرد.

الا أنه ااناصر لدین اللهآگاه باشید! اوست ياور دين خدا

روزگاری است که دین خدا به کناری نهاده شده و در غربت و انزوا به سر میبرد.حتی واژه های اخلاقی هم قیافه ای سکولار به خود گرفته و گاه در برخی قسمت های شهر حتی یک نشانه از دین خدا یافت نمی شود چه برسد به عمل به آن!اهل دین و آنان که ظاهری مذهبی دارند مطرود و غیر مقبول اند و چه وقیحانه که عده ای که سلیقه شان متفاوت است آنان را عقب افتاده می خوانند!

آنچه در دنیا و در بیشتر کشورها به عنوان قانون و حق در حال رواج است قوانینی است که گاه کاملا برخلاف دین است. از طرفی نیز عده ای با تدین مآبی سعی در تسامح با دستاورد ها و شاخصه های دنیای به اصطلاح مدرن دارند و سازش دادن دین و مفاهیم و دستورات آن با دنیای غرب جزء برنامه های آن هاست در حالی که این مذهبی گری فقط عوارض مدرنیته و تکنولوژی است نه ذات آن.عوارضی است که بر آن عارض شده یعنی صاحبان سرمایه بر آن تحمیل کرده اند.عده ای هم با افراطی گری و برداشت های متعصبانه از دین آن را غریب کرده اند.

ولی مهدی می آید تا غبار غربت را از دین بزداید و آن را برنانه حکومتی خود قرار دهد زیرا که تنها با دین که در واقع همان دستورالعمل خداست می شود بشر را به سعادت رساند.

پی نوشت ها

.................................

(1) ابن ابي حاتم از ابو سعيد خدري مي‌گويد:

نزلت هذه الاية يا ايها الرسول بلغ ما انزل اليك من ربك في علي بن ابى طالب.(تفسير ابن أبي حاتم ، ج4، ص 1172)

واحدي در اسباب نزول مي‌گويد:

نزلت هذه الآية - يا أيها الرسول بلغ ما أنزل إليك من ربك - يوم غدير خم في علي بن أبي طالب رضي الله عنه.(أسباب نزول الآيات - الواحدي النيسابوري، ص 135)

این آیه در غدير خم در حق اميرالمؤمنين سلام الله عليه نازل شده است.

فخر رازي مفسر معروف اهل سنت در باره شأن نزول اين آيه مي‌نويسد :

نزلتالآيةفيفضلعليبنأبيطالبعليهالسلام،ولمانزلتهذهالآيةأخذبيدهوقال : «منكنتمولاهفعليمولاهاللهموالمنوالاهوعادمنعاداه» فلقيهعمررضياللهعنهفقال : هنيئالكياابنطالبأصبحتمولايومولىكلمؤمنومؤمنة .(تفسيرالرازي ،ج 12،ص 49 - 50. طمصر 1375 وج 3/636 طالدارالعامرةبمصر).

اين آيه در برتري وشان علي(ع) نازل شده است زيرا پس از نزول آن پيامبر دست علي را گرفت وفرمود: هر کس من رهبر وفرمانده اوهستم علي رهبر اوست خدايا دوستدارش را دوست بدار و دشمنش را دشمن دار، عمر بديدار علي(ع) شتافت وگفت: مبارک باشد بر تو اي علي تو از اين لحظه مولي وفرمانده من وتمام مردان وزنان مومن هستي .

ابن عساكر ، تاريخ نويس معروف و بسياري ديگر از علماي بزرگ اهل سنت اين روايت را نقل كرده‌اند :نزلتهذهالآية: (ياأيهاالرسولبلغماأنزلإليكمنربك)علىرسولالله (صلىاللهعليهوآله )يومغديرخمفيعليبنأبيطالب.

(2)نگاه کنید به آیه 3 سوره مائده

(3) مهدی علیه السلام در آیینه خطبه غدیر،حسین تربتی،مجله مبلغان،آذر و ذی 1386،شماره 98،ص